ANNEEEE! KARNEMİN HEPSİ LİKE.
Tatil kelimesi çocuklar açısından “rahatlamayı” çağrıştırır. Rahatlamaya, yoğun ve uzun geçen bir okul yılının ardından hepimizin, en çok da çocukların, ihtiyacı olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Bu anlamda tatil; sağlıklarını kaybetmeden başarılı bir şekilde devam edebilmek, stres ile başa çıkabilmek ve bireyin kendini tazeleyebilmesi adına verimli geçirilebilecek zaman dilimidir. Bununla birlikte tatile keyifli zaman geçirme, dinlenme ya da eğlenme olarak bakmayan aileler de bulunmaktadır.
Yaz tatili; bazı aileler açısından eksik öğrenmeleri tamamlama, başarısız derslerin üstüne gitme, zamanı akademik olarak iyi değerlendirmek olarak görülebilir. Ancak bu bakış açısının riskli yanı, çocuğun tatili yoğun bir ders çalışma kampı dönemindeymiş gibi hissetmesine neden olmasıdır. Bu durum da çocuğun derslere karşı ilgisiz bir tutum sergilemesine sebep olabilir. Peki tüm aile üyelerinin dahil olduğu yaz tatili dönemini keyifli, mutlu, dinlenerek, öğrenerek, verimli, dolu dolu geçirebilmek için neler yapmalıyız?
Okulların uzun ve yoğun geçen bir yılın ardından tatile girmesi tüm yıl boyunca yeni bilgiler öğrenip beceriler kazanan ve farklı birçok alanda performans sergileyen öğrenciler için soluklanma ve dinlenme fırsatı olarak nitelendirilebilir. Yaz tatilinin çocuk için hem eğlenceli hem de dinlendirici yanının olmasıyla birlikte eğitim öğretim dönemi boyunca öğrenilen bilgilerin yeni döneme aktarılabilmesi adına taze tutulması gereken bir zamanı kapsadığı ifade edilebilir. Bu açıdan bakıldığında yaz tatili iki dönem arasında köprü görevi üstlenmektedir ve çocuğun okuldan koptuğu bir dönem olarak anlaşılmamalıdır.
Öğrenilen bilgilerin unutulmaması için tekrar önemli bir metottur. Ancak yapılan çalışmalar ve tekrarlar eğlenceli ve keyifli bir hale getirilerek yapılmalıdır ki çocuğun dinlendirici ve keyif verici diğer aktivitelerden mahrum kalmaması sağlanmalıdır. Amaç yaz tatilini çocuk adına üçüncü bir dönem gibi görmesine sebep olmadan tam tersi olarak çocuğun bireysel gelişimine katkı sağlayacak farklı deneyimlere yer verilen bir tatil planlamasının yapılmasıdır.
Bu sayede yaz tatili hem akademik çalışmaların içinde boğulmadan devam ettiği hem de okul ortamından tamamen kopmadığı bir süreç haline getirilebilir. Çocuk için yaz tatili bir fırsat haline dönüşerek okul döneminin getirdiği koşturmaca ve stres olmadan yeni beceriler ve bilgiler öğrenmelerini sağlayan ve öğrenilen bilgi ve becerilerin pekişmesine olanak tanıyan bir zaman dilimi olarak görülebilir.
Çocukları sınırlandırmadan hayal güçlerine kontrolü vererek keyifli vakit geçirmelerine yardım edebilirsiniz. Onlara sürekli olarak ne yapacaklarını söylemek ve gereğinden fazla müdahale etmek üretkenliklerini olumsuz etkileyecek ve çözüm bulma, problem çözme ve can sıkıntısı ile başa çıkma becerilerine ket vuracaktır. Bu durum aynı zamanda çocukların kendine güvenmelerini de engelleyebilir.
TAVSİYE EDEBİLECEĞİMİZ BAZI AKTİVİTELER:
Aile ile ve arkadaşlarla vakit geçirmek:
Her gün bitiminde aile bireyleri ve arkadaş çevresi ile yaptığınız etkinliklerle ilgili bilgi alışverişi yapabilir, gününüzün nasıl geçtiği ile ilgili paylaşımlarda bulunabilirsiniz.
Çocukların akranlarıyla beraber vakit geçirebileceği etkinlikler planlayabilirsiniz. Doğa yürüyüşleri, geziler, film günleri, piknikler, oyun saatleri vb.
Çocuğunuzun arkadaşları ile yaptığınız kısa süreli etkinlikleri, egzersizler planlayabilir buna ebeveynlerin de dahil olduğu etkinlikler de ekleyerek tatilin daha keyifli geçmesini sağlayabilirsiniz.
Yarışma ve rekabetin ön planda olmadığı tüm aile üyelerinin ya da arkadaş grubunun katılabileceği oyunlar oynanabilir. Puzzle, bulmaca, eğitsel kutu oyunları, bilgi kartları, duygu düzenlemeye yardımcı oyunlar, geleneksel sokak oyunları vb. etkinliklerle keyifli ve verimli zaman geçirebilirsiniz.
Kitap okumak:
Özellikle farklı türde belirlenen kitaplar okunabilir; şiir, fantastik romanlar, kısa hikayeler, bilimsel yayınlar… Araştırmalar bize evlerinde kitap bulunan ailelerin okumasalar dahi çocukların sosyal, duygusal, bilişsel anlamda nitelikli birey olması adına etkili olabildiğini ortaya koymuştur. Aynı zamanda çocuklar farklı türde kitaplar okuyarak zamanı iyi değerlendrimekle kalmaz deneyimlerinin genişlemesine katkı sağlar, kelime haznesini genişleterek dile karşı hassasiyetinin de gelişmesini sağlar.
Okunan kitabın içinde geçen olaylarla ilgili çocuğunuzla beraber bir resim çizebilir, biten kitap hakkında konuşarak kitabı birlikte değerlendirebilirsiniz.
Bulmaca çözmek:
Nitelikli kitap okuyan çocuk bulmaca çözerek kelime bilgisi ve sözcük dağarcığının geliştirirken bulmaca çözerek öğrendiklerini pekiştirme imkânı bulur. Entelektüel birikimin temeli atılır. Aynı zamanda çocuğunuzla birlikte ya da kendi başına bulmaca oluşturmasına yardımcı olmak etkili bir bilişsel aktivite imkânı sağlayabilir.
Doğada zaman geçirmek:
Doğa kendisine vakit ayıran bireylere güzel bir ilham kaynağıdır çoğu zaman. Günümüz şartlarında şehir merkezleri doğada uzaklaşmış yapılarıyla ön plana çıksa da geceleri yıldızları seyretmek, gün doğuşunu/batışını izleyebileceğiniz yerlerde bulunmak da çocuğunuz ile yapabileceğiniz etkinlikler arasında yer alabilir.
3T (Televizyon Tablet Telefon) Dengesi:
Günlük belirlenen süre zarfında televizyon izlemeye de vakit ayrılabilir. Zaman zaman çocukların gelişimine uygun olduğu düşünülen film ya da belgeseller ailece izlenip değerlendirilebilir.
Sinema, tiyatroya, müze vb. mekânlara gitmek:
Ara sıra çocukların yaşına uygun düşen sanatsal filmler izlenmeye gidilebilir. Bu anlamda tiyatro başka seçenek olabilir. Özellikle Tiyatro ve sinema farklı iki kültürdür. Sinema daha rahat, sınırları esnek ve istenildiğinde salonu terk edebilme ya da salona girebilme, film devam ederken bir şeyler yeme içme imkânı sunar. Tiyatro ise tam tersi şekilde geç kalındığında diğer perdenin bekleme salonunda beklendiği, yeme içmenin serbest olmadığı, sessizce sahnede devam eden oyuna eşlik edilen sahnedeki oyun bitmeden salon dışına çıkılamayan bir sanattır.
Bu anlamda çocuğun her ikisini de deneyimlemesi hayata dair bakışı genişleterek kişisel bir kazanç sağlayacaktır. Her ikisi içinde öncesinde oyun ya da film yönetmeninin ve oyuncuların kim olduğunu öğrenmek, konusu hakkında bilgi edinmek gibi küçük araştırmalar da faydalı olacaktır. Yine müzeler de bu anlamda çok yönlü bakış açıları kazandıran mekânlardır. Tarihi ve kültürel birçok mirası içinde barındırmasıyla çocuğun dünyasında zenginlik oluşturacaktır.
Sanatsal çalışmalar yapmak:
Ebru, hat, tezhib, seramik, ahşap, resim gibi sanatsal çalışmalara tatili iyi değerlendirmek ve yeteneği olan çocuğu bu alana yönlendirmek tatilin verimli geçmesine yardımcı olabilir.
Spor yapmak:
Çocuğunuzun yeteneği olduğunu düşündüğünüz ya da amatör olarak ilgilenmesinin ona iyi geleceği kanaatinde bulunduğunuz spor faaliyetlerine bu süreçte yer verebilirsiniz. Sportif faaliyetler bu anlamda çocuğun fiziksel, ruhsal ve sosyal gelişimini de destekleyecek niteliktedir.
Ev işlerine yardım etmek:
Aynı evi paylaşan bireylerin birbirine ev işlerinde yardımcı olması, çocuğun bulunduğu ortama aidiyet hissi geliştirmesine yardımcı olabilecektir. bu sorumluluğun tek bir kişide yüklenmediği ortak alanlarda sorumlulukların olduğu bilinci oluşturarak paylaşımda bulunmayı arttıracaktır.
Özellikle tatille birlikte evde geçirilen sürenin artması çocuğa verilecek görevlerin yaşına uygun biçimde tekrar düzenlenmesi olumlu karakter inşasında önemli bir rol üstlenebilir. Ebeveynlerle birlikte mutfakta zaman geçirmek, çocuklarınızla birlikte sağlıklı atıştırmalıklar hazırlamak yeni tarifler denemek. bozulmuş parçaları tamire yardım etmek, düşen düğmeyi dikmek, yırtılan kıyafeti onarmak vb. birçok işte çocuktan da yardım istenebilir.
Çocuklarınızla sorumluluklar hakkında konuşabilir, ev işleri konusunda onların desteğine ihtiyacınız olduğunu ifade edebilirsiniz. Özellikle gün içinde yapacağınız işleri, planlarınızı çocuklarınızla beraber konuşmak onların kendilerini daha değerli hissetmelerini sağlayacak ve aynı zamanda aileye aidiyetlerini arttıracaktır. Ev içi sorumluluklar ve planlamalara dahil olan çocuklarda sorumluluk duygusu pekişerek karar verme becerilerini destekleyecektir.
Yaz okullarına gitmek:
Tatil döneminde Yaz okulları öğrencilerin ve ailelerin biten bir yılı geride bırakıp faydalı olacak şekilde tatili değerlendirmenin yollarından biridir. Yaz okulu öğrenciyi uzun süren bir yılın gerginliğinden uzaklaştırarak yeni arkadaşlıklar, iletişim becerileri, öğrenilen bilgi ve becerilerin pekiştirildiği bir ortam sunabilmektedir. Aynı zamanda çocukların tatili tam bir okuldan uzaklaşma olarak algılamasının da önüne geçerek okul zamanı geldiğinde tatil havasından çıkmalarına yardımcı olabilir.
Çocuk okul zamanı geldiğinde günlük rutinlerinden kopmadan yeniden düzenleme yaparak hazırlıklarını tamamlama fırsatı bulabileceklerdir. Bu sayede çocukların yeni döneme uyum sağlaması kolaylaşacaktır.
TATİL ‘DE ALTERNATİF ETKİNLİKLER
- Bir çiçek dikin ve büyütün.
- Ağaç türleri öğrenin.
- Beş taş oynayın.
- Birlikte bir ağaca çıkın ve doğayı seyredin.
- Bir bilim insanının hayatını araştırın.
- Sokak hayvanlarına su verin.
- Yeni bir masal öğrenin.
- Uçurtma yapıp uçurun ya da kâğıttan gemi yapıp yüzdürün.
- Kendi çocukluk anılarınızı anlatın.
- Patates baskısı yapın.
- Birlikte bir hikâye yazıp resimleyin.
- Birlikte bir mektup yazıp postalayın.
- Çamaşır katlamayı ve ütülemeyi öğretin.
- Birlikte reçel yapın.
- Farklı ağaçlardan yapraklar toplayıp bir deftere yapıştırın ya da yapraklardan ayraçlar yapıp sevdiklerinizle paylaşın.
- Birlikte limonata yapıp çocuğunuza ve arkadaşlarına ikram edin.
- Bir tanıdığınızla röportaj yapın. Çocuğunuzun sevdiği ya da model aldığı biri olabilir.
- Kendi başına yapabileceği bir yemek öğretin.
- Birlikte bir takı tasarlayın.
- Birlikte oyuncak bebeğine elbise dikin.
- Evin ihtiyaç listesini hazırlatın.
- Yeni bir dilde selamlaşma ve teşekkür etmeyi öğrenin.
- Su ve enerji tasarrufu yöntemlerini öğrenin.
- Birlikte ilk yardım detayı öğrenin.
- Bir ihtiyaç sahibine birlikte yardım edin.
- Bir ressamın hayatını araştırın!
- Birlikte şiir ezberleyin.
- Birlikte ekmek yapın.
- Bir dünya haritası edinerek ülke bulma oyunu oynayın.
- Salıncak kurun.
TATİL ‘DE İZLENEBİLECEK FİLMLER
- Hayvanlar Şehri
- Mucize/Wonder
- Denizin Şarkısı
- Ters Yüz/ Inside Out
- Çocuk, Köstebek, Tilki ve At
TATİL ‘DE OKUNABİLECEK KİTAPLAR
- İçimdeki Müzik
- Kiraz Ağacı ile Aramızdaki Mesafe
- Kitap Yiyen Olağanüstü Çocuk
- Eksik Dikkatin Bulunuşu
- Kayıp Günlük
- Korkuluğun Dostu
- İbn Haldun ile Çölde Bir Seyahat
TATİL ‘DE OYNANABİLECEK OYUNLAR
- Mangala
- Pentago
- Quarto
- Connect 4
- Q-Bitz
- Tangram
- Reversi
- Az Lakırtı Bol İletişim
TATİLLERDE DEĞİŞMEYEN RUTİN DAVRANIŞ VE SORUMLULUKLAR
- Kitap okuma
Kitap okumanın çocuğun bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimini önemli şekilde etkilediği ve geliştirdiği tartışmasız bir gerçek. Bununla beraber okul zamanı belli bir düzende devam eden bu alışkanlığın tatilin başlamasıyla beraber devam etmesi önemlidir. Her gün olacak şekilde ve çocukla beraber planlanan esnek bir zaman diliminde bu alışkanlık yerine getirilmeye devam etmelidir.
- Uyku saati
Tatille birlikte bazı kuralların esneyebileceğinden bahsedilse de uyku saatinde çok ciddi bir değişiklik yapılmamalıdır. Okul zamanı uyum sorunları yaşamamak adına bu saatlerde belli bir düzenin devam etmesi önemlidir.
- Ekran kullanımı
Tatilde esnekliğe gidilen konuların başında ekran kullanımı da gelmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken husus okul zamanı ekran süresi ne kadar ise tatilde de devam etmesi. Bu açıdan ekran süresi ve sınırlar mutlaka hatırlatılmalı ve bu sınır her gün aynı olmalıdır.
Ebeveynler bu kuralları devam ettirirken mutlaka tutarlı ve kararlı davranışlar sergilemelidirler. Tatil, her ne kadar okul hayatından daha esnek kurallar içermesini anımsatsa da sonuç itibariyle okul zamanı olan rutinlerin devam ettiği de bir süreçtir ve en nihayetinde okula dönüşte eski kurallara geri dönmek gerekecektir. Bundan dolayı da zorlanmaların daha az yaşanması için belirlenen süreye dikkat etmekte fayda olacağı söylenebilir.
- Ödev
Çocuğu sıkmayacak şekilde ödev, tekrar, ders çalışma vb. rutinler tatil programına dahil edilmelidir. Ders çalışmaları konusunda baskı yapmamak, zorlamamak, sert ve suçlayıcı uyarılardan, onlara kendilerini değersiz hissettirecek tutumlardan kaçınmak önemli. Özellikle gün ortasının sıcak olması, akşam saatlerinde yorgun olma ihtimalinin yüksek olmasından kaynaklı zihinsel olarak algıların daha açık olduğu sabah saatlerinde bu çalışmalar gerçekleştirilebilir.
- Yemek saati
Tatilde tıpkı okul varken olduğu gibi yemekler televizyon ya da tablet eşliğinde değil, tüm aile fertlerinin bir araya geldiği, aynı saatte yemek masasına oturularak yenme özen gösterilmelidir. Masa tüm aile bireyleri ile beraber kurulup toplanmalıdır.
ÇOCUĞUN KARNESİ NASIL OLURSA OLSUN TATİL HAKKI ÇOCUĞUN ELİNDEN ALINMAMALIDIR
2023-2024 eğitim öğretim yılı yaz tatili 14 Haziran Cuma itibariyle başlıyor. Çocuklar uzun ve yoğun geçen bir eğitim öğretim yılını geride bırakırken ziller bu kez ders yılının bitimine haber veriyor. Bir yılı daha geride bırakmış olmanın heyecan ve mutlulukla çocuklar uzun bir tatil dönemine de başlayacaklar. Bazı çocuklar için bu süreç keyifli ve bol dinlenmeli günlerin habercisiyken bazıları için durum tam tersi bir anlam ifade ediyor. Bunun en önemli belirleyicilerinden biri karne…
Karne gününü çocukları sakinliği koruyarak, yargılamadan, suçlamadan ve yapıcı şekilde konuşarak geçirmekte fayda var.
Bu anlamda çocuğa düşünme, kendini ifade etme, kendini gözlemleme imkânı sunulmalıdır. Karne çocuğu cezalandırma nedeni olarak görülmemeli, çocuğa sevgiyi koşullu olarak verildiğini hissettirmemelidir. Bununla birlikte var olan başarı abartılmamalı, çocuğa başarısız olunsa dahi yanında olduğunuz hissettirilmelidir.
Karne günü sonuç değil, süreç değerlendirilmeli ve başarı değil, çaba takdir edilmelidir.
Öte yandan yıl boyunca öğrencinin ders durumu e-okuldan takip edilerek notlar hakkında konuşmanın karne gününden önce yapılması önemlidir. Özellikle çocuğun o gün kendini daha fazla gergin hissetmesinin önüne geçebilir.
Karnenin değerlendirmesi hem çocuğun hem de sürecin değerlendirildiği hem de çocuğun gözünden sürecin ifade edildiği bir konuşma yapılarak ifade edilebilir. Düşük notların nedeni sadece çocuğun kendisi ile ilgili olmamakla birlikte iç ve dış faktörleri de göz önünde bulundurmaya özen gösterin.
Arkadaş ortamı, öğretmenle öğrenci arasındaki kopukluk, aile içinde yaşanan problemler, kıyas, öğrenme güçlükleri, dikkat süresinin azlığı, unutkanlık, etkili zaman yönetimini ve öğrenme stillerinin neler olduğuna ilişkin farkındalığın az olması iç ve dış faktörler arasında yer alabilir. Kesinlikle bir kıyas söz konusu olmamalıdır. Başarılı çocuğa abartılı hediyeler alınarak karnesi sosyal medyada paylaşılarak teşhir edilmemelidir. Çocuk bu şekilde başarılıysa sevilirim düşüncesi geliştirerek başarıyı sevgi ve onay için bir araç olarak görmeye başlayacaktır. Bu durum çocuk için oldukça yaralayıcı olabilir.
Unutmayalım ki eğitim hayatı sadece akademik hayattan ibaret değildir. Sosyal ve duygusal yanı da olan bütün bir süreçtir ve karne büyük ölçüde akademik durum üzerine bilgi veren bir belge olmakla birlikte aynı zamanda tüm aileye de verilen bir belgedir.
Notların iyi olması çocukla ilgili olduğu kadar aile ile de ilgilidir. Bu durum “başarısız” olarak nitelendirilen çocuk için de böyledir. Önemli olan çocuğun sizden farklı olduğunu kabul etmek, çocuğa saygı gösterip eksik ve yanlışların nerelerde yapıldığını tespit ederek başarısının önündeki engelleri aza indirgemektir. Bu durumda okulun psikolojik danışma ve rehberlik servisi ile iletişime geçilmeli, ders öğretmenlerinden yardım istenmelidir.
VELİ KARNESİ
Sevgili velilerimiz;
Bu karne kendini değerlendirme anketi niteliği taşımaktadır. Aşağıda görmüş olduğunuz maddeleri yerine getirdiğinizi düşünüyorsanız her madde için kendinize 10 puan ekleyebilirsiniz. Toplam 10 maddeden oluşan bu ölçekten alabileceğiniz maksimum puan 100’dür.
- Çocuğumla tablet, telefon, televizyon olmadan kaliteli vakit geçirdim.
- Kriz durumlarını (ağlama nöbetleri öfke patlamaları çığlıklar, vb.) iyi yönetebildim.
- Çocuğumla bol bol göz teması kurdum.
- Kendime sosyal ve duygusal anlamda iyi baktım ve bu durum çocuğum ile ilişkilerime iyi yansıdı.
- Çocuğumun yapmasını istediğim şeyleri kendim de yaparak olumlu rol model oldum.
- Çocuğuma “yapmamalısın” dediğim her şeyi kendim de yapmadım.
- Çocuğumla ilişkimde güven bağı kurabilmek için çocuğumdan olumlu- olumsuz duygularımı saklamadım.
- çocuğumun beslenme, temizlik, hijyen sağlık gibi konularda ihtiyaçlarını elimden geldiğince karşıladım.
- Çocuğumun bilişsel, duygusal, fiziksel gelişimini desteklemek için yapmam gerekenleri araştırdım, okul ile irtibat halinde kaldım.
- Çocuğumda herhangi bir konuda problem durumu fark ettiğimde ertelemeden bir uzmana danıştım.
